Đồ lam đi chùa mẫu bà ba vải gấm lụa

Dường như khi nhìn những đường nét mộc mạc của chiếc áo bà ba, ta cảm nhận đó là một thứ ngôn ngữ im lặng ký thác một phẩm hạnh, một giá trị vĩnh cửu của người phụ nữ Việt Nam nói chung và phụ nữ Nam Bộ nói riêng.

Trong cơn lốc của luồng gió thời trang bốn phương thổi về, giữa bao nhiêu sắc màu biến ảo của phục trang thời thượng của nhiều hãng thời trang lừng danh thế giới nhưng chiếc áo bà ba vẫn dung dị trong màu đen chàm cố hữu mà hàng ngàn năm nay vẫn thế. Nó gợi nhớ màu đen sẫm của đất, giàu lượng để nuôi dưỡng, tiếp năng lượng cho bao mầm xanh trên mảnh đất yêu dấu này.

Giữa tứ bề của một sinh quyển hiền hòa vốn có, chiếc áo bà ba lại đi về giữa những tiết nhịp của thường nhật. Áo thấp thoáng trên những nhịp cầu tre lắt lẻo, mềm mại trên những chuyến đò ngang trên xuồng ba lá và bay bổng, lãng mạn quyện hòa trong những điệu lý con sáo, lý cây bông… ngọt ngào đến nao lòng những người đi xa, và cũng dệt nên những sợi tơ lòng để kết nối đôi lòng trai gái, nối quá khứ với hiện tại…

Có những chiếc áo ta mặc chỉ có một lần rồi xếp vào ngăn tủ, ít khi lấy ra mặc lại. Chiếc áo bà ba thì khác hẳn; chiếc áo như một sự “phong vận” vào mỗi một phận người, chiếc áo đó ủ chín niềm tin, vỗ về bao ước vọng và chắp cánh cho bao giấc mơ có thực giữa vòng tay bao dung của cuộc đời.

Trải qua nhiều thời đại, chiếc áo bà ba vẫn còn thông dụng đối với mọi người, nhất là lớp trung niên trở lên. Đây chính là nét đẹp văn hóa ngàn đời gây ấn tượng khó quên của dân tộc Việt Nam, một đất nước có truyền thống văn hóa đầy tính sáng tạo, đổi mới để tồn tại vượt qua thời gian và không gian…

Nếu so sánh các trang phục truyền thống trong và người nước, thì có lẽ áo bà ba Nam bộ là bộ trang phục đơn giản nhất. Sự khiêm tốn này phù hợp với quan điểm sống của người Việt luôn đề cao sự giản dị, nền nã. Chỉ thế thôi nhưng nó đã dệt nên những bản hòa tấu nhẹ nhàng trầm bổng nối hai bờ quá khứ và hiện tại, làm nao lòng bao lữ khách qua đây.

Cùng kết hợp áo bà ba với chiếc quần đen hoặc trắng dài chấm cổ chân hoặc gót chấn sẽ làm tăng thêm nét đẹp mềm mại, thanh thoát, làm tôn thêm hình hài vóc dáng dịu dàng của người phụ nữ với chiếc lưng ong nhẹ nhàng làm say đắm lòng người.

Nhạc sĩ Trần Thiện Thanh đã sáng tác bài hát “Chiếc áo bà ba” để tôn vinh vẻ đẹp dịu dàng phụ nữ Nam Bộ: “Chiếc áo bà ba trên dòng sông thăm thẳm; thấp thoáng con xuồng bé nhỏ lướt mong manh; Nón lá đội nghiêng tóc dài con nước đổ…”.

Nhạc sĩ Hoàng Thơ đã viết: “Áo bà ba, súng quàng vai sáng sớm ra đi, mái tóc xanh quyện hương trái ngọt, mặt mịn hoa dáng đẹp tình yêu, son sắt thủy chung giữ quê nhà. Dưới đạn bom xanh xanh lúa vẫn vượt lên, ngày đêm trên khắp xóm thôn, ghi chiến công giết giặc lẫy lừng. Đẹp thay tuổi xuân con gái quê tôi cùng toàn dân viết đẹp những bản hùng ca” (Những cô gái ĐBSCL).

Xin hãy nâng niu giữ mãi sắc màu dung dị, kín đáo thuở ban đầu ấy của chiếc áo bà ba, bởi nó chứa đựng nét duyên thầm rất riêng của hồn đất, hồn người vẫn mãi da diết gọi người ta tìm về những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.